จังหวัดสุโขทัย มีประวัติศาสตร์อันยาวนานและรุ่งเรือง โดยเป็นศูนย์กลางของอาณาจักรสุโขทัย ซึ่งถือเป็นอาณาจักรแรกของชนชาติไทย
สมัยก่อนสุโขทัย:
- ก่อนพุทธศตวรรษที่ 18: พื้นที่บริเวณนี้เป็นที่ตั้งของเมืองโบราณที่มีความสัมพันธ์กับอาณาจักรขอม พบหลักฐานทางโบราณคดี เช่น ศาลตาผาแดง
- พุทธศตวรรษที่ 18: ชนเผ่าไทยเริ่มเข้ามาตั้งถิ่นฐานในบริเวณนี้ และเกิดการรวมตัวกันเป็นชุมชน
สมัยสุโขทัย:
สุโขทัย เริ่มต้นจากการเป็นเมืองเล็กๆ ขึ้นตรงต่ออาณาจักรขอม จนกระทั่งในปี พ.ศ. 1781 พ่อขุนบางกลางหาวและพ่อขุนผาเมือง ได้ร่วมกันขับไล่ขอมออกไป และสถาปนาอาณาจักรสุโขทัยขึ้น โดยมีพ่อขุนบางกลางหาวเป็นปฐมกษัตริย์
- พ.ศ. 1781: พ่อขุนศรีอินทราทิตย์ และพ่อขุนบานเมือง ร่วมกันขับไล่ขอมออกจากเมือง และสถาปนาอาณาจักรสุโขทัยขึ้น
- พ.ศ. 1822-1841: พ่อขุนรามคำแหงมหาราช ขึ้นครองราชย์ และนำพาอาณาจักรสุโขทัยสู่ยุคทอง มีการขยายอาณาเขต สร้างความเจริญรุ่งเรืองในด้านต่างๆ ทั้งศิลปะ วัฒนธรรม และการปกครอง
ยุคสมัยที่รุ่งเรืองที่สุดของสุโขทัยอยู่ในรัชสมัยของพ่อขุนรามคำแหงมหาราช พระองค์ทรงเป็นนักปกครองที่ปรีชาสามารถ ทรงขยายอาณาเขตออกไปอย่างกว้างขวาง และทรงสร้างสรรค์สิ่งต่างๆ ที่เป็นประโยชน์ต่ออาณาจักรมากมาย เช่น
- ประดิษฐ์อักษรไทย: พระองค์ทรงประดิษฐ์ลายสือไทย หรือตัวอักษรไทยขึ้น ซึ่งถือเป็นรากฐานสำคัญของภาษาไทยในปัจจุบัน
- ส่งเสริมพระพุทธศาสนา: พระองค์ทรงเป็นองค์อุปถัมภ์พระพุทธศาสนาอย่างแข็งขัน ทำให้อาณาจักรสุโขทัยเป็นศูนย์กลางของพระพุทธศาสนาในสมัยนั้น
- พัฒนาการเกษตร: พระองค์ทรงส่งเสริมการเกษตร โดยเฉพาะการขุดสระน้ำ ทำให้สุโขทัยมีความอุดมสมบูรณ์ทางด้านอาหาร
- สร้างความสัมพันธ์กับต่างประเทศ: พระองค์ทรงสร้างสัมพันธไมตรีกับอาณาจักรเพื่อนบ้าน ทำให้สุโขทัยเป็นที่รู้จักและยอมรับในระดับนานาชาติ
การปกครองของสุโขทัยเป็นแบบ "พ่อปกครองลูก" ซึ่งถือเป็นเอกลักษณ์ที่สำคัญของอาณาจักร พระมหากษัตริย์ทรงเป็นเสมือนพ่อของประชาชนทุกคน ทรงมีพระเมตตาและดูแลทุกข์สุขของราษฎรดุจญาติมิตร
ลักษณะเด่นของการปกครองแบบพ่อปกครองลูก:
- พระมหากษัตริย์ทรงเป็นศูนย์กลาง: พระมหากษัตริย์ทรงมีอำนาจสูงสุดในการปกครอง แต่ไม่ใช่การใช้อำนาจแบบเผด็จการ พระองค์ทรงคำนึงถึงความผาสุกของราษฎรเป็นสำคัญ
- ความใกล้ชิดระหว่างพระมหากษัตริย์และราษฎร: พระมหากษัตริย์ทรงเปิดโอกาสให้ราษฎรเข้าเฝ้าฯ เพื่อถวายฎีกาและร้องทุกข์ได้โดยตรง
- การปกครองแบบธรรมราชา: พระมหากษัตริย์ทรงปกครองโดยธรรม ไม่ใช่โดยอำนาจ ทำให้ราษฎรมีความรักและเคารพในพระองค์
- การส่งเสริมความสามัคคี: พระมหากษัตริย์ทรงส่งเสริมให้ราษฎรมีความรักใคร่กลมเกลียวกัน และร่วมมือกันพัฒนาบ้านเมือง
ตัวอย่างการปกครองแบบพ่อปกครองลูก:
- ศิลาจารึกพ่อขุนรามคำแหง: ในศิลาจารึกหลักที่ 1 พ่อขุนรามคำแหงมหาราชทรงกล่าวถึงการปกครองของพระองค์ว่า "ในน้ำมีปลา ในนามีข้าว..." ซึ่งแสดงให้เห็นถึงความอุดมสมบูรณ์ของบ้านเมือง และความผาสุกของราษฎร
- พระแท่นมนังคศิลาบาตร: เป็นพระแท่นที่พ่อขุนรามคำแหงมหาราชทรงใช้เป็นที่ประทับเพื่อพบปะกับราษฎร แสดงถึงความใกล้ชิดระหว่างพระมหากษัตริย์และราษฎร
- ประเพณีการลงสรงสนาน: พระมหากษัตริย์ทรงลงสรงสนานในแม่น้ำยมร่วมกับราษฎร เพื่อแสดงถึงความเป็นหนึ่งเดียวกันระหว่างพระมหากษัตริย์และราษฎร
- พ.ศ. 1890-1911: พ่อขุนลือไท ขึ้นครองราชย์ อาณาจักรสุโขทัยเริ่มเสื่อมอำนาจลง
- พ.ศ. 2006: สุโขทัยตกเป็นเมืองขึ้นของอาณาจักรอยุธยา
การสิ้นสุดของแคว้นสุโขทัย
ตั้งแต่ประมาณกลางพุทธศตวรรษที่ ๑๙ เป็นต้นมา อาณาจักรล้านนาทางเหนือและอาณาจักรอยุธยาทางใต้ได้ขยายอำนาจขึ้นมา ทำให้สุโขทัยตกอยู่ในสถานการณ์ที่ลำบาก
สมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๑ แห่งกรุงศรีอยุธยาเคยยกทัพมายึดเมืองสองแคว (พิษณุโลก) ทำให้พระมหาธรรมราชาลิไทต้องถวายบรรณาการเพื่อขอเมืองคืน เหตุการณ์นี้ทำให้ราชบัลลังก์สุโขทัยถูกทำลายความชอบธรรมลง
หลังจากสมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๑ สวรรคต พระมหาธรรมราชาลิไทพยายามฟื้นฟูสุโขทัยแต่ไม่สำเร็จ พระองค์เสด็จสวรรคตในเวลาต่อมา และสมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ ๑ แห่งกรุงศรีอยุธยาได้ส่งกำลังเข้ายึดสุโขทัยและเมืองอื่น ๆ ในแว่นแคว้นไว้ได้หมด
อาณาจักรสุโขทัยจึงสิ้นสุดลงอย่างสมบูรณ์ในปี พ.ศ. 2006 เมื่อสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถเสด็จไปครองพิษณุโลก โดยยึดตามพระราชพงศาวดารกรุงเก่า ฉบับหลวงประเสริฐ
บุคคลสำคัญในสมัยสุโขทัย:
1. พ่อขุนศรีอินทราทิตย์:
- เป็นปฐมกษัตริย์แห่งราชวงศ์พระร่วง
- ร่วมกับพ่อขุนบานเมือง กอบกู้อิสรภาพจากขอม สถาปนาอาณาจักรสุโขทัย
- เป็นนักปกครองที่ทรงคุณธรรมและมีพระปรีชาสามารถในการรบ
2. พ่อขุนบานเมือง:
- เป็นพระสหายร่วมรบเคียงบ่าเคียงไหล่กับพ่อขุนศรีอินทราทิตย์ในการกอบกู้อิสรภาพจากขอม
- สืบราชสมบัติต่อจากพ่อขุนศรีอินทราทิตย์
- เป็นนักปกครองที่เข้มแข็งและเด็ดขาด
3. พ่อขุนรามคำแหงมหาราช:
- เป็นพระมหากษัตริย์ที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในประวัติศาสตร์สุโขทัย
- ทรงขยายอาณาเขตสุโขทัยออกไปอย่างกว้างขวาง
- ทรงประดิษฐ์อักษรไทย ส่งเสริมพุทธศาสนา และสร้างความสัมพันธ์อันดีกับต่างประเทศ
- ทรงได้รับการยกย่องเป็น "พ่อขุนรามคำแหงมหาราช"
4. พระมหาธรรมราชาที่ 1 (ลิไท):
- เป็นพระมหากษัตริย์ผู้ทรงธรรมและมีพระปรีชาสามารถในการปกครอง
- ทรงสร้างพระพุทธรูปปางลีลาอันงดงาม คือ "พระพุทธชินราช"
- ทรงส่งเสริมการศึกษาและศาสนา
5. พระมหาธรรมราชาที่ 4 (บรมปาล):
- เป็นพระมหากษัตริย์องค์สุดท้ายของอาณาจักรสุโขทัย
- ทรงพยายามรักษาเอกราชของสุโขทัยจากการรุกรานของอยุธยา
- ทรงเป็นนักปกครองที่กล้าหาญและเสียสละ
สมัยอยุธยา - รัตนโกสินทร์ตอนต้น:
- สุโขทัย: ยังคงเป็นเมืองสำคัญของอยุธยา มีการสร้างวัดวาอาราม และบูรณะโบราณสถานต่างๆ
- สมัยธนบุรี: สุโขทัยมีบทบาทในการกอบกู้เอกราชของไทยจากพม่า
- สมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น: สุโขทัยถูกปล่อยให้รกร้าง เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงเส้นทางคมนาคม
สมัยรัตนโกสินทร์ - ปัจจุบัน:
- การฟื้นฟู: มีการบูรณะและอนุรักษ์โบราณสถานในสุโขทัยอย่างจริงจัง
- พ.ศ. 2534: อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย ศรีสัชนาลัย และกำแพงเพชร ได้รับการยกย่องเป็นมรดกโลกทางวัฒนธรรม
- ปัจจุบัน: สุโขทัยเป็นจังหวัดท่องเที่ยวที่สำคัญ มีการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง เพื่อรองรับนักท่องเที่ยวที่สนใจศึกษาประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมของไทย
สุโขทัย ตั้งอยู่ทางภาคเหนือตอนล่างของประเทศไทย มีพื้นที่ประมาณ 6,596 ตารางกิโลเมตร ลักษณะภูมิประเทศมีความหลากหลาย ทั้งภูเขา ที่ราบ และแม่น้ำ ซึ่งส่งผลต่อวิถีชีวิตและวัฒนธรรมของผู้คนในพื้นที่
- ทางตอนเหนือ: เป็นเทือกเขาสูงสลับซับซ้อน โดยมี "เขาหลวง" เป็นยอดเขาที่สูงที่สุดในจังหวัด มีความสูงประมาณ 1,200 เมตรจากระดับน้ำทะเลปานกลาง
- ทางตอนกลาง: เป็นที่ราบลุ่มแม่น้ำยม ซึ่งเป็นแหล่งเพาะปลูกที่สำคัญของจังหวัด
- ทางตอนใต้: เป็นที่ราบสูงสลับกับเนินเขาเตี้ย ๆ
แม่น้ำสายสำคัญ:
- แม่น้ำยม: เป็นแม่น้ำสายหลักของจังหวัด มีต้นกำเนิดจากเทือกเขาผีปันน้ำในจังหวัดแพร่ ไหลผ่านจังหวัดสุโขทัยและพิษณุโลก ก่อนจะไปบรรจบกับแม่น้ำน่าน
- แม่น้ำป่าสัก: เป็นแม่น้ำสายรอง มีต้นกำเนิดจากดอยสูงในจังหวัดเลย ไหลผ่านจังหวัดเพชรบูรณ์และสุโขทัย ก่อนจะไปบรรจบกับแม่น้ำเจ้าพระยา
ทรัพยากรธรรมชาติ:
- ป่าไม้: สุโขทัยมีพื้นที่ป่าไม้ที่อุดมสมบูรณ์ โดยเฉพาะในเขตอุทยานแห่งชาติรามคำแหง ซึ่งเป็นแหล่งที่อยู่อาศัยของสัตว์ป่าหลากหลายชนิด
- แร่ธาตุ: พบแร่ธาตุที่สำคัญหลายชนิด เช่น หินปูน ดินขาว และฟลูออไรด์
ภูมิอากาศ:
สุโขทัยมีภูมิอากาศแบบร้อนชื้น มี 3 ฤดู คือ ฤดูร้อน ฤดูฝน และฤดูหนาว อุณหภูมิเฉลี่ยตลอดปีอยู่ที่ประมาณ 27 องศาเซลเซียส
ภูมิประเทศ:
จังหวัดสุโขทัยมีลักษณะภูมิประเทศที่หลากหลาย โดยแบ่งออกได้เป็น 3 ลักษณะหลักๆ ดังนี้
- ที่ราบลุ่มแม่น้ำยม: เป็นพื้นที่ส่วนใหญ่ของจังหวัด มีแม่น้ำยมไหลผ่าน ซึ่งเป็นแหล่งน้ำสำคัญสำหรับการเกษตรและการอุปโภคบริโภค
- ที่ราบสูง: ทางตอนเหนือและตอนใต้ของจังหวัดเป็นที่ราบสูง มีภูเขาขนาดเล็กหลายลูก เช่น เขาหลวง ซึ่งเป็นภูเขาที่สูงที่สุดในจังหวัด (สูง 1,200 เมตรจากระดับน้ำทะเล)
- ป่าไม้: มีพื้นที่ป่าไม้กระจายอยู่ทั่วไป โดยเฉพาะทางตอนเหนือและตะวันตกของจังหวัด ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของอุทยานแห่งชาติรามคำแหง
เขตติดต่อ:
จังหวัดสุโขทัยมีอาณาเขตติดต่อกับจังหวัดใกล้เคียง ดังนี้
- ทิศเหนือ: ติดต่อกับจังหวัดลำปางและแพร่
- ทิศตะวันออก: ติดต่อกับจังหวัดอุตรดิตถ์และพิษณุโลก
- ทิศใต้: ติดต่อกับจังหวัดกำแพงเพชรและตาก
- ทิศตะวันตก: ติดต่อกับจังหวัดตาก
จังหวัดสุโขทัยแบ่งการปกครองออกเป็น 3 ระดับ ได้แก่ ส่วนกลาง ส่วนภูมิภาค และส่วนท้องถิ่น
1. การปกครองส่วนกลาง:
- ผู้ว่าราชการจังหวัด: เป็นผู้บริหารสูงสุดของจังหวัด ทำหน้าที่เป็นตัวแทนของรัฐบาลในการดูแลความสงบเรียบร้อยและขับเคลื่อนนโยบายของรัฐบาลในระดับจังหวัด
- ส่วนราชการประจำจังหวัด: เป็นหน่วยงานราชการที่ขึ้นตรงต่อกระทรวงต่างๆ ทำหน้าที่ให้บริการประชาชนในด้านต่างๆ เช่น การศึกษา สาธารณสุข เกษตร และคมนาคม
2. การปกครองส่วนภูมิภาค:
จังหวัดสุโขทัยแบ่งการปกครองออกเป็น 9 อำเภอ ได้แก่
- อำเภอเมืองสุโขทัย
- อำเภอกงไกรลาศ
- อำเภอคีรีมาศ
- อำเภอทุ่งเสลี่ยม
- อำเภอบ้านด่านลานหอย
- อำเภอศรีสัชนาลัย
- อำเภอศรีสำโรง
- อำเภอสวรรคโลก
- อำเภอศรีนคร
แต่ละอำเภอมีนายอำเภอเป็นหัวหน้าส่วนราชการประจำอำเภอ ทำหน้าที่ดูแลความสงบเรียบร้อยและส่งเสริมการพัฒนาในพื้นที่ นอกจากนี้ แต่ละอำเภอยังแบ่งการปกครองย่อยออกเป็นตำบลและหมู่บ้าน
3. การปกครองส่วนท้องถิ่น:
- องค์การบริหารส่วนจังหวัด (อบจ.): ทำหน้าที่บริหารงานในระดับจังหวัด มีนายก อบจ. และสมาชิกสภา อบจ. มาจากการเลือกตั้งของประชาชน
- เทศบาล: ทำหน้าที่บริหารงานในเขตเทศบาล มีนายกเทศมนตรีและสมาชิกสภาเทศบาลมาจากการเลือกตั้งของประชาชน
- องค์การบริหารส่วนตำบล (อบต.): ทำหน้าที่บริหารงานในเขตตำบล มีนายก อบต. และสมาชิกสภา อบต. มาจากการเลือกตั้งของประชาชน
กาลครั้งหนึ่งนานมาแล้ว ในสมัยกรุงสุโขทัยอันรุ่งเรือง มีพระมหากษัตริย์ผู้ทรงธรรมนามว่า "พระร่วง" พระองค์ทรงเป็นที่รักใคร่ของปวงชนชาวสุโขทัย ด้วยพระเมตตาและความยุติธรรมในการปกครองบ้านเมือง
แต่ทว่า ความรุ่งเรืองของสุโขทัยเป็นที่หมายปองของอาณาจักรขอม พระยาขอมจึงส่งไส้ศึกผู้มีวิชาอาคมแก่กล้า สามารถดำดินได้ นามว่า "ขอมดำดิน" ให้มาลักพาตัวพระร่วงไป
ขอมดำดินได้แอบลอบเข้ามาในพระราชวังสุโขทัยในยามวิกาล และใช้เวทมนตร์สะกดให้ทุกคนหลับใหล จากนั้นจึงเข้าไปในห้องบรรทมของพระร่วงและนำพระองค์ลงไปใต้ดิน
พระร่วงทรงรู้สึกตัวตื่นขึ้นมา พบว่าพระองค์อยู่ในอุโมงค์ใต้ดินกับขอมดำดิน พระองค์ทรงพยายามต่อสู้ แต่ก็ไม่สามารถเอาชนะขอมดำดินได้
ขอมดำดินพาพระร่วงเดินทางไปจนถึงเมืองขอม เมื่อพระยาขอมทราบข่าวก็ดีพระทัยเป็นอย่างยิ่ง สั่งให้จัดงานเลี้ยงฉลองใหญ่โต และให้ขอมดำดินนำพระร่วงไปขังไว้ในคุกใต้ดิน
พระร่วงทรงใช้สติปัญญาและความกล้าหาญหาทางหลบหนีออกจากคุก และทรงปลอมตัวเป็นชาวบ้านธรรมดา เดินทางกลับมายังสุโขทัย
เมื่อพระร่วงกลับมาถึงสุโขทัย ปวงชนชาวเมืองต่างปลาบปลื้มยินดีเป็นอย่างยิ่ง พระร่วงทรงเล่าเรื่องราวทั้งหมดให้ชาวเมืองฟัง และทรงสั่งให้ทำพิธีสะเดาะเคราะห์และปัดเป่าสิ่งชั่วร้ายออกไป
หลังจากนั้น พระร่วงทรงปกครองสุโขทัยด้วยความผาสุกและรุ่งเรืองตลอดไป ส่วนขอมดำดินก็ได้รับผลกรรมที่ทำไว้ ต้องถูกสาปให้กลายเป็นหินรูปขอมดำดินที่วัดพระพายหลวงจนถึงทุกวันนี้
นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า:
- ความดีชนะความชั่ว: ถึงแม้ว่าพระร่วงจะถูกจับตัวไป แต่ด้วยความดีและสติปัญญา พระองค์ก็สามารถเอาชนะอุปสรรคและกลับมาปกครองบ้านเมืองได้อย่างสงบสุข
- สติปัญญาสำคัญกว่ากำลัง: พระร่วงทรงใช้สติปัญญาและความกล้าหาญในการเอาชนะขอมดำดิน ไม่ได้ใช้กำลังเพียงอย่างเดียว
- กรรมตามสนอง: ขอมดำดินที่ทำชั่วก็ต้องได้รับผลกรรมที่ทำไว้
ประเพณีและวัฒนธรรมของจังหวัดสุโขทัย:
สุโขทัยเป็นดินแดนแห่งอารยธรรมเก่าแก่ มีประเพณีและวัฒนธรรมที่เป็นเอกลักษณ์ สืบทอดต่อกันมาอย่างยาวนาน สะท้อนให้เห็นถึงภูมิปัญญาและวิถีชีวิตของชาวสุโขทัย
ประเพณีที่สำคัญ:
- ประเพณีลอยกระทง เผาเทียน เล่นไฟ: จัดขึ้นในช่วงวันเพ็ญเดือน 12 ของทุกปี ณ อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย เป็นงานประเพณีที่ยิ่งใหญ่และงดงาม มีการแสดงแสงสีเสียง การประกวดกระทง การแสดงศิลปวัฒนธรรมท้องถิ่น และการจุดพลุไฟ
- ประเพณีตักบาตรเทโว: จัดขึ้นในวันออกพรรษา ณ วัดพระพุทธบาทตากผ้า อำเภอละหานทราย เป็นประเพณีที่ชาวบ้านจะนำอาหารมาใส่บาตรพระสงฆ์ที่เดินลงมาจากยอดเขา
- ประเพณีแห่ช้างบวชนาค: จัดขึ้นในช่วงเทศกาลเข้าพรรษา ณ วัดหาดเสี้ยว อำเภอศรีสัชนาลัย เป็นประเพณีที่ชาวไทยพวนจะนำช้างมาแห่นาคไปรอบๆ หมู่บ้านก่อนที่จะเข้าพิธีอุปสมบท
- งานเทศกาลอาหารสุโขทัย: จัดขึ้นในช่วงเดือนกุมภาพันธ์ของทุกปี ณ บริเวณอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย เป็นงานที่รวบรวมอาหารท้องถิ่นของสุโขทัยมาให้ลิ้มลอง
วัฒนธรรมที่โดดเด่น:
- ภาษา: ชาวสุโขทัยส่วนใหญ่ใช้ภาษาไทยถิ่นเหนือ ซึ่งมีสำเนียงและคำศัพท์เฉพาะตัว
- การแต่งกาย: ชุดพื้นเมืองของสุโขทัยคือ ผ้าซิ่นตีนจก ซึ่งเป็นผ้าทอที่มีลวดลายสวยงาม เป็นเอกลักษณ์ของสุโขทัย
- อาหาร: อาหารสุโขทัยมีรสชาติกลมกล่อม เป็นเอกลักษณ์ ไม่เผ็ดมาก มีเมนูขึ้นชื่อ เช่น ข้าวเปิ๊ป ก๋วยเตี๋ยวสุโขทัย และผัดไทย
- ศิลปะหัตถกรรม: สุโขทัยมีชื่อเสียงด้านเครื่องสังคโลก ซึ่งเป็นเครื่องปั้นดินเผาที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว
คำขวัญประจำจังหวัดสุโขทัย:
"มรดกล้ำเลิศ กำเนิดลายสือไทย เล่นไฟลอยกระทง มั่นคงพระพุทธศาสนา งามตาผ้าตีนจก สังคโลกทองโบราณ สักการแม่ย่าพ่อขุน รุ่งอรุณแห่งความสุข"
คำขวัญนี้สะท้อนถึงความเป็นเอกลักษณ์และความภาคภูมิใจของชาวสุโขทัยในด้านต่างๆ ดังนี้
- มรดกล้ำเลิศ: หมายถึง อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย ศรีสัชนาลัย และกำแพงเพชร ซึ่งได้รับการยกย่องเป็นมรดกโลกทางวัฒนธรรมจาก UNESCO
- กำเนิดลายสือไทย: สุโขทัยเป็นต้นกำเนิดของลายสือไทย หรือตัวอักษรไทย ที่พ่อขุนรามคำแหงมหาราชทรงประดิษฐ์ขึ้น
- เล่นไฟลอยกระทง: เชื่อกันว่าประเพณีลอยกระทงมีต้นกำเนิดมาจากสุโขทัย โดยมีการจัดงานลอยกระทงที่ยิ่งใหญ่และสวยงามทุกปี
- มั่นคงพระพุทธศาสนา: สุโขทัยเป็นศูนย์กลางของพระพุทธศาสนาในสมัยโบราณ มีวัดวาอารามที่สำคัญหลายแห่ง
- งามตาผ้าตีนจก: ผ้าตีนจกเป็นผ้าทอพื้นเมืองที่มีลวดลายงดงาม เป็นเอกลักษณ์ของสุโขทัย
- สังคโลกทองโบราณ: เครื่องสังคโลกเป็นเครื่องปั้นดินเผาที่มีชื่อเสียงของสุโขทัย มีความสวยงามและมีเอกลักษณ์
- สักการแม่ย่าพ่อขุน: หมายถึง พ่อขุนรามคำแหงมหาราช และพระราชชนนี คือ นางเสือง ซึ่งเป็นที่เคารพสักการะของชาวสุโขทัย
- รุ่งอรุณแห่งความสุข: หมายถึง ความเจริญรุ่งเรืองและความสุขของชาวสุโขทัย
คำขวัญนี้แสดงให้เห็นถึงความภาคภูมิใจในประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม และประเพณีของชาวสุโขทัย อีกทั้งยังเป็นการเชิญชวนให้นักท่องเที่ยวมาสัมผัสกับความงดงามและเสน่ห์ของจังหวัดสุโขทัย
อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย ศรีสัชนาลัย และกำแพงเพชร ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกทางวัฒนธรรม จากองค์การยูเนสโก ภายใต้ชื่อ "เมืองประวัติศาสตร์สุโขทัยและเมืองบริวาร" เมื่อ พ.ศ. 2534
อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย
เป็นที่ตั้งของเมืองเก่าสุโขทัย ซึ่งเป็นศูนย์กลางการปกครองของอาณาจักรสุโขทัย มีโบราณสถานที่สำคัญ เช่น วัดมหาธาตุ, วัดศรีชุม, วัดสระศรี ฯลฯ
อุทยานประวัติศาสตร์ศรีสัชนาลัย
เป็นเมืองโบราณที่เคยมีความเจริญรุ่งเรืองในฐานะเมืองลูกหลวงของอาณาจักรสุโขทัย มีโบราณสถานที่สำคัญ เช่น วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ, วัดช้างล้อม, วัดเจดีย์เจ็ดแถว ฯลฯ
อุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร
เป็นเมืองโบราณที่สำคัญอีกแห่งหนึ่งของอาณาจักรสุโขทัย มีโบราณสถานที่สำคัญ เช่น วัดพระแก้ว, วัดพระธาตุ, วัดพระสี่อิริยาบถ ฯลฯ
ประเพณีและวัฒนธรรมของสุโขทัย เป็นสิ่งที่สะท้อนให้เห็นถึงความเป็นมาอันยาวนานและภูมิปัญญาของชาวสุโขทัย ที่สืบทอดกันมาจากรุ่นสู่รุ่น เป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่ทรงคุณค่าและควรค่าแก่การอนุรักษ์
เทศกาลและงานประจำปี:
1. งานประเพณีลอยกระทง เผาเทียน เล่นไฟ จังหวัดสุโขทัย:
- จัดขึ้นในช่วงวันเพ็ญเดือน 12 ของทุกปี ณ อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย
- เป็นงานประเพณีที่ยิ่งใหญ่และงดงาม มีการแสดงแสงสีเสียง การประกวดกระทง การแสดงศิลปวัฒนธรรมท้องถิ่น และการจุดพลุไฟ
2. งานประเพณีแห่น้ำขึ้นโฮง:
- จัดขึ้นในเดือนเมษายนของทุกปี ณ วัดสระศรี อำเภอศรีสัชนาลัย
- เป็นประเพณีที่ชาวบ้านจะร่วมกันแห่น้ำจากบ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์ขึ้นไปสรงน้ำพระพุทธรูปในโบสถ์
3. งานวันพ่อขุนรามคำแหงมหาราช:
- จัดขึ้นในวันที่ 17 มกราคม ของทุกปี ณ อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย
- เป็นงานรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณของพ่อขุนรามคำแหงมหาราช ผู้ประดิษฐ์อักษรไทย
4. งานย้อนอดีตศรีสัชนาลัย นุ่งผ้าไทย ใส่เงินทองโบราณ:
- จัดขึ้นในช่วงเดือนพฤศจิกายนของทุกปี ณ อุทยานประวัติศาสตร์ศรีสัชนาลัย
- เป็นงานที่ให้ผู้เข้าร่วมแต่งกายด้วยชุดไทยย้อนยุค และมีกิจกรรมต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมของศรีสัชนาลัย
5. งานวันพิชิตยอดเขาหลวง:
- จัดขึ้นในช่วงเดือนธันวาคมของทุกปี ณ อุทยานแห่งชาติรามคำแหง
- เป็นงานที่เปิดโอกาสให้นักท่องเที่ยวได้ขึ้นไปพิชิตยอดเขาหลวง ซึ่งเป็นยอดเขาที่สูงที่สุดในจังหวัดสุโขทัย
6. งานประเพณีบวชนาคแห่ช้างหาดเสี้ยว:
- จัดขึ้นในช่วงเทศกาลเข้าพรรษา ณ วัดหาดเสี้ยว อำเภอศรีสัชนาลัย
- เป็นประเพณีที่ชาวไทยพวนจะนำช้างมาแห่นาคไปรอบๆ หมู่บ้านก่อนที่จะเข้าพิธีอุปสมบท
นอกจากนี้ยังมีงานเทศกาลอื่นๆ ที่น่าสนใจอีกมากมาย เช่น งานเทศกาลอาหารสุโขทัย งานประเพณีสงกรานต์กรุงเก่า และงานสงกรานต์เสื้อลายดอก ถนนข้าวตอกสุโขทัย
งานเทศกาลและงานประจำปีเหล่านี้เป็นส่วนสำคัญที่ช่วยส่งเสริมการท่องเที่ยวและเศรษฐกิจของจังหวัดสุโขทัย และยังเป็นโอกาสที่ดีในการเรียนรู้และสัมผัสวัฒนธรรมอันเป็นเอกลักษณ์ของชาวสุโขทัย
แหล่งท่องเที่ยว:
- อำเภอศรีสัชนาลัย
อำเภอศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัย เป็นอำเภอที่เต็มไปด้วยแหล่งท่องเที่ยวทางประวัติศาสตร์และธรรมชาติที่น่าสนใจมากมาย โดยเฉพาะอย่างยิ่ง อุทยานประวัติศาสตร์ศรีสัชนาลัย ซึ่งเป็นแหล่งมรดกโลกที่สำคัญ
1. อุทยานประวัติศาสตร์ศรีสัชนาลัย:
- เป็นอุทยานประวัติศาสตร์ที่ใหญ่เป็นอันดับสองรองจากอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย
- มีโบราณสถานที่สำคัญหลายแห่ง เช่น วัดเจดีย์เจ็ดแถว วัดช้างล้อม วัดนางพญา และวัดสวนแก้วอุทยานมังกรสวรรค์
- เป็นที่ตั้งของศูนย์ศึกษาและอนุรักษ์เตาทุเรียง ซึ่งเป็นแหล่งผลิตเครื่องสังคโลกที่สำคัญในอดีต
2. วัดเจดีย์เจ็ดแถว:
- เป็นวัดที่มีความโดดเด่นด้วยเจดีย์ทรงต่างๆ จำนวนมากถึง 33 องค์ เรียงรายกันเป็นแถว
- เป็นวัดที่มีความสำคัญทางศาสนาและประวัติศาสตร์ของศรีสัชนาลัย
3. วัดช้างล้อม:
- เป็นวัดที่มีเจดีย์ประธานทรงลังกาตั้งอยู่บนฐานประทักษิณรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส มีช้างปูนปั้นประดับโดยรอบฐานทั้ง 4 ด้าน รวม 39 เชือก
- เป็นวัดที่มีความสวยงามและเป็นเอกลักษณ์ของศรีสัชนาลัย
4. วัดนางพญา:
- เป็นวัดที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์และศิลปะ
- เป็นที่ค้นพบพระพิมพ์นางพญา ซึ่งเป็นพระเครื่องที่มีชื่อเสียงของไทย
5. กู่มะม่วง:
- เป็นโบราณสถานที่สร้างขึ้นในสมัยพระยาลิไท เพื่อเป็นที่เก็บพระอัฐิของพระมารดา
- มีลักษณะเป็นเจดีย์ทรงระฆังคว่ำขนาดใหญ่
6. อุทยานแห่งชาติรามคำแหง:
- เป็นอุทยานแห่งชาติที่มีพื้นที่ครอบคลุมอำเภอศรีสัชนาลัยและอำเภอคีรีมาศ
- มีความหลากหลายทางชีวภาพและภูมิประเทศที่สวยงาม เช่น น้ำตก ป่าเขา และถ้ำ
7. เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าถ้ำเจ้าราม:
- เป็นแหล่งที่อยู่อาศัยของค้างคาวจำนวนมาก
- มีถ้ำที่สวยงามและน่าสนใจ เช่น ถ้ำเจ้าราม ถ้ำน้ำ และถ้ำพระ
8. น้ำตกตาดดาว:
- เป็นน้ำตกที่สวยงาม มีน้ำไหลตลอดทั้งปี
- เหมาะสำหรับการพักผ่อนและเล่นน้ำ
9. น้ำตกห้วยแม่สาน:
- เป็นน้ำตกขนาดใหญ่ มีความสูงหลายชั้น
- เหมาะสำหรับการเดินป่าและชมธรรมชาติ
10. บ้านนาต้นจั่น:
- เป็นหมู่บ้านท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมที่มีชื่อเสียง
- มีกิจกรรมต่างๆ ให้นักท่องเที่ยวได้สัมผัสวิถีชีวิตของชาวบ้าน เช่น การทำนา การทอผ้า และการทำเครื่องปั้นดินเผา
แหล่งท่องเที่ยว:
- อำเภอเมือง สุโขทัย
อำเภอเมืองสุโขทัย เป็นศูนย์กลางของจังหวัดสุโขทัยและเป็นที่ตั้งของอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย อันเป็นมรดกโลกทางวัฒนธรรม นอกจากนี้ยังมีแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติและวัฒนธรรมอื่นๆ ที่น่าสนใจอีกมากมาย
1. อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย:
- เป็นแหล่งมรดกโลกทางวัฒนธรรมที่สำคัญของไทย
- มีโบราณสถานที่สำคัญหลายแห่ง เช่น วัดมหาธาตุ วัดศรีชุม วัดช้างล้อม และวัดสระศรี
- เปิดให้เข้าชมทุกวัน ตั้งแต่เวลา 08.30-16.30 น.
2. วัดมหาธาตุ:
- เป็นวัดที่สำคัญที่สุดในอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย
- มีเจดีย์ทรงพุ่มข้าวบิณฑ์ หรือทรงดอกบัวตูม เป็นศิลปะแบบสุโขทัยแท้
- เป็นที่ประดิษฐานพระพุทธรูปสำริดที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย คือ พระศรีศากยมุนี
3. วัดศรีชุม:
- เป็นวัดที่มีชื่อเสียงจากพระอจนะ พระพุทธรูปปูนปั้นปางมารวิชัยขนาดใหญ่ ประดิษฐานอยู่ในมณฑป
- มีตำนานเล่าขานว่าพระอจนะสามารถพูดได้
4. วัดช้างล้อม:
- เป็นวัดที่มีเจดีย์ประธานทรงลังกาตั้งอยู่บนฐานประทักษิณรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส มีช้างปูนปั้นประดับโดยรอบฐานทั้ง 4 ด้าน รวม 39 เชือก
5. วัดสระศรี:
- เป็นวัดที่ตั้งอยู่กลางน้ำ มีความสวยงามและเงียบสงบ
- เป็นสถานที่จัดงานประเพณีลอยกระทง เผาเทียน เล่นไฟ ที่มีชื่อเสียงของจังหวัดสุโขทัย
6. พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ รามคำแหง:
- เป็นพิพิธภัณฑ์ที่จัดแสดงโบราณวัตถุและศิลปวัตถุที่ค้นพบในเขตอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัยและศรีสัชนาลัย
- เปิดให้เข้าชมทุกวันพุธ-อาทิตย์ ตั้งแต่เวลา 09.00-16.00 น.
7. ตลาดโต้รุ่งสุโขทัย (ตลาดสดเทศบาล):
- เป็นตลาดกลางคืนที่ใหญ่ที่สุดในจังหวัดสุโขทัย
- มีอาหารท้องถิ่นและสินค้าต่างๆ ให้เลือกซื้อมากมาย
- เปิดทุกวัน ตั้งแต่ช่วงเย็นถึงดึก
8. สตรีทอาร์ตเมืองเก่าสุโขทัย:
- เป็นแหล่งรวมงานศิลปะบนกำแพงและผนังอาคารเก่าในเขตเมืองเก่าสุโขทัย
- มีภาพวาดสวยงามและสร้างสรรค์มากมาย
9. อุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร (อยู่ในเขตอำเภอเมืองสุโขทัยบางส่วน):
- เป็นอีกหนึ่งแหล่งมรดกโลกทางวัฒนธรรมที่สำคัญของไทย
- มีโบราณสถานที่สำคัญหลายแห่ง เช่น วัดพระแก้ว วัดพระธาตุ และวัดพระสิงห์
10. วัดพระพายหลวง:
- เป็นวัดเก่าแก่ที่มีพระปรางค์ประธานเป็นศิลปะแบบขอม
- มีตำนานเกี่ยวกับพระร่วงและขอมดำดินที่น่าสนใจ
11. สตรีทอาร์ต ถนนสังคโลก:
- เป็นถนนที่เต็มไปด้วยภาพวาดศิลปะบนกำแพงและอาคารต่างๆ
- เป็นจุดถ่ายรูปที่ได้รับความนิยม
12. สวนหลวงพระร่วง (สวนสาธารณะหนองหลวง):
- เป็นสวนสาธารณะขนาดใหญ่ เหมาะสำหรับการพักผ่อนและออกกำลังกาย
- มีพระบรมราชานุสาวรีย์พ่อขุนรามคำแหงมหาราชตั้งอยู่
- เป็นสวนสาธารณะขนาดใหญ่ มีพื้นที่สีเขียวและสระน้ำ เหมาะสำหรับพักผ่อนหย่อนใจ
- เป็นสถานที่จัดงานเทศกาลและกิจกรรมต่างๆ ตลอดทั้งปี
- เป็นถนนคนเดินที่มีเฉพาะในช่วงเทศกาลสงกรานต์
- มีการจำหน่ายอาหารและสินค้าพื้นเมือง รวมถึงการแสดงศิลปวัฒนธรรม
การเดินทางสู่จังหวัดสุโขทัย: หลากหลายเส้นทาง สะดวกสบาย:
สุโขทัย เป็นจังหวัดที่สามารถเดินทางมาได้อย่างสะดวกสบายด้วยหลากหลายเส้นทาง ทั้งทางรถยนต์ส่วนตัว รถโดยสารประจำทาง รถไฟ และเครื่องบิน
1. รถยนต์ส่วนตัว:
- เส้นทางที่ 1: จากกรุงเทพฯ ใช้ทางหลวงหมายเลข 1 ผ่านจังหวัดนครสวรรค์ กำแพงเพชร เข้าสู่ทางหลวงหมายเลข 101 ผ่านอำเภอพรานกระต่าย อำเภอคีรีมาศ เข้าสู่จังหวัดสุโขทัย รวมระยะทาง 440 กิโลเมตร
- เส้นทางที่ 2: จากกรุงเทพฯ ใช้ทางหลวงหมายเลข 1 ถึงแยกอำเภอบางปะอิน เข้าทางหลวงหมายเลข 32 ผ่านพระนครศรีอยุธยา มุ่งสู่นครสวรรค์ เข้าทางหลวงหมายเลข 117 ตรงเข้าพิษณุโลก ก่อนจะเปลี่ยนไปใช้ทางหลวงหมายเลข 12 เข้าสู่จังหวัดสุโขทัย รวมระยะทาง 427 กิโลเมตร
2. รถโดยสารประจำทาง:
- บริษัท ขนส่ง จำกัด: มีรถโดยสารทั้งแบบธรรมดา และปรับอากาศ ออกจากสถานีขนส่งหมอชิต 2 ทุกวัน ใช้เวลาเดินทางประมาณ 7 ชั่วโมง
- สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ โทร. 0 2537 8055-6, 0 2936 2852-66
- บริษัทเดินรถเอกชน: เช่น บริษัท วินทัวร์ และบริษัท พิษณุโลกยานยนต์
3. รถไฟ:
- การรถไฟแห่งประเทศไทย: มีขบวนรถด่วน และรถเร็วออกจากสถานีรถไฟหัวลำโพง ไปลงที่สถานีพิษณุโลกทุกวัน จากนั้นต่อรถประจำทางไปสุโขทัยอีกประมาณ 59 กิโลเมตร
- สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่หน่วยบริการเดินทาง โทร. 1690, 0 2223 7010, 0 2223 7020
4. เครื่องบิน:
- บริษัท การบินไทย จำกัด (มหาชน): มีเที่ยวบินจากกรุงเทพฯ ไปลงที่จังหวัดพิษณุโลกทุกวัน จากนั้นต่อรถประจำทางไปสุโขทัยอีกประมาณ 118 กิโลเมตร
- สอบถามเที่ยวบินเพิ่มเติมได้ที่ โทร. 1566, 0 2280 0060, 0 2628 2000 สาขาพิษณุโลก โทร. 0 5524 2971-2
- บริษัท บางกอกแอร์เวย์ จำกัด: มีเที่ยวบินตรงไปสุโขทัยทุกวัน วันละ 1 เที่ยว
- สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ โทร. 0 2229 3456-63 สาขาสุโขทัย โทร. 0 5564 7225-6
ระยะทางจากตัวเมืองสุโขทัยไปอำเภอใกล้เคียง:
- อำเภอศรีสำโรง 20 กิโลเมตร
- อำเภอกงไกรลาศ 21 กิโลเมตร
- อำเภอคีรีมาศ 22 กิโลเมตร
- อำเภอบ้านด่านลานหอย 28 กิโลเมตร
- อำเภอสวรรคโลก 38 กิโลเมตร
- อำเภอศรีนคร 54 กิโลเมตร
- อำเภอศรีสัชนาลัย 67 กิโลเมตร
- อำเภอทุ่งเสลี่ยม 68 กิโลเมตร
ระยะทางจากจังหวัดสุโขทัยไปจังหวัดใกล้เคียง:
- จังหวัดตาก 77 กิโลเมตร
- จังหวัดลำปาง 79 กิโลเมตร
- จังหวัดพิษณุโลก 118 กิโลเมตร
- จังหวัดอุตรดิตถ์ 165 กิโลเมตร
- จังหวัดกำแพงเพชร 188 กิโลเมตร
- จังหวัดแพร่ 282 กิโลเมตร
สอบถามข้อมูลเพิ่มเติม:
หรือความช่วยเหลือในจังหวัดสุโขทัย คุณสามารถติดต่อหน่วยงานต่างๆ ได้ดังนี้
- ประชาสัมพันธ์จังหวัด: 0 5561 1619
- ที่ว่าการอำเภอศรีสัชนาลัย: 0 5567 1466
- สถานีตำรวจภูธร: 191, 0 5561 1199, 0 5561 3112
- โรงพยาบาลสุโขทัย: 0 5561 1702, 0 5561 1782
- สถานีเดินรถโดยสารประจำทาง: 0 5561 3296
ไม่ว่าคุณจะเลือกเดินทางด้วยวิธีใด สุโขทัยก็พร้อมต้อนรับคุณด้วยความอบอุ่นและความงดงามของประวัติศาสตร์และธรรมชาติ
#สุโขทัย #เที่ยวสุโขทัย #อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย #วัดมหาธาตุ #วัดศรีชุม #เมืองมรดกโลก #Sukhothai #AmazingThailand #ThaiCulture #ThaiHistory #TravelThailand #เที่ยวสุขใจ #tiewsookjai
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น